Śruby bez tajemnic – mini poradnik

Śruby to jeden z najpopularniejszych na świecie łączników gwintowanych, dostępnych w bardzo wielu rodzajach, przy czym każdy z nich ma swoje specyficzne zastosowanie. Zależne jest ono od budowy średnicy, długości, kształtu łba i trzpienia, wykonania, zastosowanego materiału oraz wykończenia powierzchni. Warto więc wiedzieć, jakie są rodzaje śrub i do czego można je wykorzystać.

Czym jest śruba?

Jest to element łączący z powierzchnią roboczą w formie śrubowego nacięcia na zewnętrznej powierzchni walca. Podstawową funkcją śrub jest łączenie części, materiałów, czy przedmiotów. Ogromne zróżnicowanie konstrukcji śrub wynika z ich specjalistycznego zastosowania. Jeden z podstawowych podziałów śrub pozwala na rozróżnienie modeli calowych oraz metrycznych. Te pierwsze mają średnicę podawaną w calach, natomiast wymiary tych drugich podaje się w milimetrach lub w ich ułamkach (w przypadku najmniejszych śrub metrycznych). Oznaczenie śrub metrycznych to Mn, gdzie n to średnica gwintu w milimetrach.

Oznaczenia

Śruby, by prawidłowo pełnić swoje funkcje, muszą spełniać określone wymagania. Przeważnie są one związane ze spełnianiem określonych norm, z których najczęściej używanymi oznaczeniami są:

1. PN – co oznacza Polską Normę: jeśli dany producent umieszcza na wyprodukowanych przez siebie wyrobach oznaczenie PN, świadczy to tym, że każda śruba spełnia wszystkie wymagania Polskich Norm, zaś zgodność z nimi została zadeklarowana i wykazana. Wg PN definiowane są śruby metryczne.
2. DIN – skrót od Deutsches Institut fur Normung (z niem. Niemiecki Instytut Normalizacyjny). W tym Instytucie zostało stworzonych bardzo wiele różnych norm, w tym również normy dla omawianych śrub.
3. ISO – jest nazwą Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ang. International Organization for Standardization). Jest to najbardziej znana i powszechna organizacja, zajmująca się określaniem norm, w zasadzie w każdej dziedzinie związanej z życiem człowieka.

Śruby, które nie spełniają którejś z powyższych norm, stanowią przede wszystkim potencjalne zagrożenie dla ich użytkowników. Wprawdzie modele te są tańsze od ich certyfikowanych odpowiedników, jednak ich zastosowanie daje jedynie pozorne oszczędności – mogą być mniej wytrzymałe, a tym samym stwarzać zagrożenie w użytkowanych elementach.

Inne oznaczenia, stosowane w połączeniach śrubowych to klasy wytrzymałości. Opisywane są one dwiema cyframi, z których pierwsza podaje minimalną wytrzymałość na rozciąganie, zaś druga oznacza stosunek granicy plastyczności do wytrzymałości na rozciąganie.

Rodzaj śrub

Ze względu na budowę, wyróżnia się śruby:

• z gwintem na części długości trzpienia,
• z gwintem na całej długości trzpienia,
• z gwintem drobnozwojowym na całej lub części długości trzpieni

Z kolei ze względu na budowę łba, dzielimy je na:

• śruby z łbem sześciokątnym, które są najpopularniejszym rodzajem śrub, stosowanym szeroko w różnych dziedzinach życia,
• śruby z łbem wieńcowym, zaopatrzone w różnego rodzaju gniazda, np. sześciokątne (tzw. śruby imbusowe),
• śruby z łbem młoteczkowym,
• śruby z oczkiem,
• śruby skrzydełkowe,
• śruby z łbem czworokątnym,
• śruby z łbem czworokątnym wieńcowym,
• śruby z uchem,
• śruby z łbem grzybkowym z podsadzeniem (zamkowe),
• śruby z łbem walcowym,
• śruby z łbem młoteczkowym podsadzanym,
• śruby płużne,
• śruby dwustronne o długości części wkręcanej 1d,
• śruby dwustronne o długości części wkręcanej 1,25d,
• śruby dwustronne o długości części wkręcanej,
• śruby z trzpieniem stożkowym.

Do śrub zaliczane są także pręty gwintowane oraz tzw. korki gwintowane, których szeroki wybór znaleźć można na stronie www.stalmut.pl.

Wszystkie modele, dostępne w ofercie firmy wykonywane są z wielu materiałów, m. in. stali węglowej, nierdzewnej, kwasoodpornej, mosiądzu lub miedzi. Rozmaite jest także wykończenie ich powierzchni, która może być ocynkowana, galwanizowana, niklowana lub pozostawiona w stanie surowym.

Zastosowanie śrub

Ze śrub korzystają obecnie praktycznie wszystkie branże, związane z konstruowaniem maszyn i wszystkiego rodzaju urządzeń, budownictwem itp. Stosowane są one zarówno w drobnej elektronice, jak i sprzęcie AGD, w pojazdach mechanicznych, instalatorstwie, gazownictwie, hydraulice, lotnictwie, czy żegludze.